ਇੱਕ ਕਿਰਿਆ ਨੇ ਕੀ-ਕੀ ਕਰਿਆ اک کریا نے کی-کی کریا The Curious Case of Punjabi Verbs

Curious, eh? Indeed! Punjabi verbs act very peculiarly depending upon the subject and one or more objects in a sentence. It might give headaches to a first-time learner but most native speakers don't even notice this behaviour of verbs. They acquire the skills naturally. The good news though is that this verb play reduces the number of verbs to be memorized by about one-third. How, you say? Let's see...

For most of the verbs, there are three forms based on a single root depending upon who's the subject and who is the object.

1. The subject and the object are the same i.e. the subject does the action on itself. This form is the closest to the root and also the shortest in length.
2. The subject itself acts upon the object (which is different from subject!). This form is intermediate in length and either has an extra ਉ sound or in some verbs, a kanna (ਾ) is added to the first letter.
3. The subject acts upon the object using services of still another object. This form is the longest one and almost always have an extra ਵਾ sound.

Let's take the case of three verbs with root ਬਣ (to make): ਬਣਨਾ, ਬਣਾਉਣਾ, ਬਣਵਾਉਣਾ.

ਬਣਨਾ/بننا: to make of oneself i.e. to become
ਬਣਾਉਣਾ/بناؤنا: to make (something)
ਬਣਵਾਉਣਾ/بنواؤنا: to get something made

I want to become a doctor.                                                      ਮੈਂ ਡਾਕਟਰ ਬਣਨਾ ਚਾਹੁੰਦਾ ਹਾਂ।

                                                                                                         میں ڈاکٹر بننا چاہندا ہاں۔

I want to make a house.                                                             ਮੈਂ ਘਰ ਬਣਾਉਣਾ ਚਾਹੁੰਦਾ ਹਾਂ।

                                                                                                         میں گھر بناؤنا چاہندا ہاں۔

I want a house made by a mason.                      ਮੈਂ ਇੱਕ ਮਿਸਤਰੀ ਤੋਂ ਘਰ ਬਣਵਾਉਣਾ ਚਾਹੁੰਦਾ ਹਾਂ।

                                                                                   میں اک مستری توں گھر بنواؤنا چاہندا ہاں۔

Take another example of ਮਰ (to cease existing): ਮਰਨਾ, ਮਾਰਨਾ, ਮਰਵਾਉਣਾ.

ਮਰਨਾ/مرنا: to cease existence of own i.e. to die
ਮਾਰਨਾ/مارنا: to kill
ਮਰਵਾਉਣਾ/مرواؤنا: to have somebody killed/ to get someone assassinated

He died.                                                                                                            ਉਹ ਮਰ ਗਿਆ।

                                                                                                                                اوہ مر گیا۔

He killed a parrot.                                                                              ਉਹਨੇ ਇੱਕ ਤੋਤਾ ਮਾਰ ਦਿੱਤਾ।

                                                                                                                 اوہنے اک طوطا مار دتا۔

He got the President assassinated by a hit-man.    ਉਹਨੇ ਇੱਕ ਹੱਤਿਆਰੇ ਤੋਂ ਰਾਸ਼ਟਰਪਤੀ ਮਰਵਾ ਦਿੱਤਾ।

                                                                                              اوہنے اک ہتیارے توں راشٹرپتی مروا دتا۔

Pretty interesting, right? The fun part is that if you know any one form of the verb, you can easily guess the meaning of other two even if you come across them for the first time.

Here are some more examples to elucidate the concept:

• ਸਿੱਖ: ਸਿੱਖਣਾ/سکھنا (to learn), ਸਿਖਾਉਣਾ/سکھاؤنا (to teach), ਸਿਖਵਾਉਣਾ/سکھواؤنا (to get somebody taught by some other person)
• ਬੋਲ: ਬੋਲਣਾ/بولنا (to speak), ਬੁਲਾਉਣਾ/بلاؤنا (to call upon), ਬੁਲਵਾਉਣਾ/بلواؤنا (to ask somebody to call upon the other person)
• ਪੜ੍ਹ: ਪੜ੍ਹਨਾ/پڑھنا (to study/read), ਪੜ੍ਹਾਉਣਾ/پڑھاؤنا (to teach), ਪੜ੍ਹਵਾਉਣਾ/پڑھواؤنا (to get somebody taught by another person)

ਚਾਲੂ ਭੂਤ ਕਾਲ چالو بھوت کال Past continuous tense

Last night, I was thinking about posting a lesson on past continuous tense!! This tense indicates that the action denoted by the verb was still being carried on i.e. it was going on at the time about which the statement is made. Here are a few examples:

Komal was dancing.
ਕੋਮਲ ਨੱਚ ਰਹੀ ਸੀ।
کومل نچّ رہی سی۔

Everyone was speaking.
ਸਾਰੇ ਬੋਲ ਰਹੇ ਸਨ।
سارے بول رہے سن۔

It's super easy to conjugate the verbs in this tense. Just remove the ending from the infinitive -ਨਾ/-ਣਾ and add the suitable "continuity indicator" (equivalent to -ing of English) + the suitable conjugated past form of the verb "to be".

This continuity indicator is ਰਿਹਾ (m) and ਰਹੀ (f) for singular pronouns and ਰਹੇ (m) and ਰਹੀਆਂ (f) for plural ones.

ਲਿਖਣਾ/لکھنا (to write)

ਪੜ੍ਹਨਾ پڑھنا to read/study

I was studying.                                   ਮੈਂ ਪੜ੍ਹ ਰਿਹਾ/ਰਹੀ ਸਾਂ/ਸੀ।
                                                        میں پڑھ رہا/رہی ہاں۔

You were studying.                               ਤੂੰ ਪੜ੍ਹ ਰਿਹਾ/ਰਹੀ ਸੈਂ/ਸੀ।

                                                        توں پڑھ رہا/رہی ہیں۔

He/She/It was studying.                          ਉਹ ਪੜ੍ਹ ਰਿਹਾ/ਰਹੀ ਸੀ।

                                                         اوہ پڑھ رہا/رہی ہے۔

We were studying.                          ਅਸੀਂ ਪੜ੍ਹ ਰਹੇ/ਰਹੀਆਂ ਸਾਂ/ਸੀ।

                                                   اسیں پڑھ رہے/رہیاں ہاں۔

You were studying.                              ਤੁਸੀਂ ਪੜ੍ਹ ਰਹੇ/ਰਹੀਆਂ ਸੀ।

                                               تسیں پڑھ رہے/رہیاں ہو/ہوں۔

They were studying.                            ਉਹ ਪੜ੍ਹ ਰਹੇ/ਰਹੀਆਂ ਸਨ।
                                                       اوہ پڑھ رہے/رہیاں ہن۔

ਸਧਾਰਨ ਭੂਤ ਕਾਲ سدھارن بھوت کال Past indefinite tense

We liked to learn about the present tense, didn't we? Well now, it's the turn of past tense and the simplest of 'em all is past indefinite or simple past. Here are few examples:

I danced there.
ਮੈਂ ਉੱਥੇ ਨੱਚਦਾ ਸੀ।
میں اتھے نچدا سی۔

He read the book.
ਉਹ ਕਿਤਾਬ ਪੜ੍ਹਦਾ ਸੀ।
اوہ کتاب پڑھدا سی۔

They spoke.
ਉਹ ਬੋਲਦੇ ਸਨ।
اوہ بولدے سن۔

The conjugation is done by removing the ending -ਨਾ/ਣਾ and adding a suitable verb ending plus including the past form of the verb "to be" (ਹੋਣਾ/ہونا) as discussed in the previous post.

The endings for the plural masculine pronouns is -ਦੇ and for plural feminine it's -ਦੀਆਂ while for masculine singulars, it's -ਦਾ and for feminine singulars, it's -ਦੀ। One call recall that these were the same in the present indefinite conjugations.

ਲਿਖਣਾ/لکھنا (to write)

'ਹੋਣਾ' ਦਾ ਅਤੀਤੀ ਰੂਪ ہونا' دا اتیتی روپ' Past form of 'to be'

In the previous post we learned how to conjugate the verb "to be" in present tense and thus went on to learning various types of present tense formations. Now is the time to look at how to conjugate "to be" in past tense. It is done as follows:

• I was - ਮੈਂ ਸੀ/ਸਾਂ*             *میں سی/ساں
• You were - ਤੂੰ ਸੀ/ਸੈਂ*       *توں سی/سیں
• He/she/it was - ਉਹ ਸੀ      اوہ سی
• We were - ਅਸੀਂ ਸੀ/ਸਾਂ*   *اسیں سی/ساں
• You were - ਤੁਸੀਂ ਸੀ           تسیں سی
• They were - ਉਹ ਸਨ         اوہ سن

*ਸਾਂ(ساں) and ਸੈਂ(سیں) are used much more infrequently in contemporary official Punjabi though they are still prevalent in certain pockets of Punjabi hinterland and can be found extensively in Punjabi literature. When not sure, ਸੀ is always a safe choice. In the coming lessons about conjugations in various past tenses, only ਸੀ would be used for the sake of convenience.

ਰੰਗ رنگ Colours

Let's learn about words for colours in Punjabi. As nouns, these colours are described by their masculine singular forms (since the word for colour 'ਰੰਗ' is masculine itself!) while as adjectives, they have four different forms depending upon the number and gender of the modified nouns.

This is green colour. 

ਇਹ ਹਰਾ ਰੰਗ ਹੈ।

ایہہ ہرا رنگ ہے۔

The sky is blue.

ਅਸਮਾਨ ਨੀਲਾ ਹੁੰਦਾ ਹੈ।

اسمان نیلا ہندا ہے۔

Give me the yellow kites.

ਮੈਨੂੰ ਪੀਲ਼ੀਆਂ ਗੁੱਡੀਆਂ ਦਿਓ।

مینوں پیلیاں گڈیاں دیو۔

And some more...

For describing the lightness of a colour, one can use either 'ਫਿੱਕਾ' or 'ਹਲਕਾ'. The same goes with colourless as there are many words to describe the lack of colour. Given here are just two of them!

'ਨਾਂਹ' ਕਿਵੇਂ ਆਖੀਏ? نانہہ' کویں آکھیئے؟' How to say 'no'?

So let's learn how to negate sentences! How to say no!

'No' as a noun is "ਨਾਂਹ" in Punjabi. So the verb 'to negate'/ 'to say no to' is ਨਾਂਹ ਆਖਣੀ or the more common ਨਾਂਹ ਕਰਨੀ (literally 'to do no'!!!).

The adverbs used for negation are ਨਹੀਂ and ਨਾ.

For simple sentences and questions, just place the ਨਹੀਂ right before the verb which has to be negated. Let's look at some examples.

This flower is beautiful.         ਇਹ ਫੁੱਲ ਸੋਹਣਾ ਹੈ।                ایہہ پھلّ سوہنا ہے۔

This flower is not beautiful.  ਇਹ ਫੁੱਲ ਸੋਹਣਾ ਨਹੀਂ ਹੈ।         ایہہ پھلّ سوہنا نہیں ہے۔

Do you speak Punjabi?        ਕੀ ਤੁਸੀਂ ਪੰਜਾਬੀ ਬੋਲਦੇ ਹੋ?       کی تسیں پنجابی بولدے ہو؟

Don't you speak Punjabi?   ਕੀ ਤੁਸੀਂ ਪੰਜਾਬੀ ਨਹੀਂ ਬੋਲਦੇ? *  کی تسیں پنجابی نہیں بولدے؟

I am dancing.                       ਮੈਂ ਨੱਚ ਰਿਹਾ ਹਾਂ।                     میں نچّ رہا ہاں۔

I am not dancing.                ਮੈਂ ਨਹੀਂ ਨੱਚ ਰਿਹਾ। *                 میں نہیں نچّ رہا۔

For imperative sentences the negative adverb used is ਨਾ.

Write here.                          ਇੱਥੇ ਲਿਖੋ।                              اتھے لکھو۔

Don't write here.                  ਇੱਥੇ ਨਾ ਲਿਖੋ।                         اتھے نہ لکھو۔

*While writing negative sentences, the "to be" form at the end is usually dropped without the loss of generality. Even in the first sentence just ਇਹ ਫੁੱਲ ਸੋਹਣਾ ਨਹੀਂ (without the ਹੈ) would have sufficed!

ਪੂਰਨ ਵਰਤਮਾਨ ਕਾਲ پورن ورتمان کال Present perfect tense

Have we talked about the present perfect? No, we haven't! Let's look at how the actions are done i.e. completed:

I have written.
ਮੈਂ ਲਿਖ ਚੁੱਕਾ ਹਾਂ।
میں لکھ چکا ہاں۔

We have said.
ਅਸੀਂ ਕਹਿ ਚੁੱਕੇ ਹਾਂ।
اسیں کہہ چکے ہاں۔

Method: Remove the '-ਨਾ/-ਣਾ'ending and add the appropriate perfection indicator and 'to be' verb ending.

ਕਰਨਾ کرنا to do

This is but one method of conjugation in present perfect tense. The other one would be discussed in future posts!

ਇਹ ਸੰਕੇਤਵਾਚਕ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ਣ/ਪੜਨਾਂਵ ਹਨ ایہہ سنکیتواچک وشیشن/پڑنانو ہن These are demonstrative adjectives/pronouns

Demonstrative adjectives (or pronouns) (this, that, these, those) are words used in place of articles (or nouns) to indicate a specific noun.

Well the good news is that you need not worry about the gender or number agreement for this particular group since the only two Punjabi words one needs to know are ਇਹ/ایہہ (this and these) and ਉਹ/اوہ (that and those)

These are a few examples:
ਇਹ ਕੁਝ ਮਿਸਾਲਾਂ ਹਨ:
:ایہہ کجھ مثالاں ہن

This boy is sad.
ਇਹ ਮੁੰਡਾ ਉਦਾਸ ਹੈ।
ایہہ منڈا اداس ہے۔

That is an elephant.
ਉਹ ਇੱਕ ਹਾਥੀ ਹੈ।
اوہ اک ہاتھی ہے۔

These apples are delicious!
ਇਹ ਸੇਬ ਸੁਆਦੀ ਹਨ!
!ایہہ سیب سوادی ہن

Give me those books.
ਮੈਨੂੰ ਉਹ ਕਿਤਾਬਾਂ ਦਿਓ।
مینوں اوہ کتاباں دیو۔

ਚਾਲੂ ਵਰਤਮਾਨ ਕਾਲ چالو ورتمان کال Present continuous tense

Now, I am going to tell you about the present continuous tense!! It indicates that the action denoted by the verb is still being carried on i.e. it is going on. Here are a few examples:

Jasmeet is going.
ਜਸਮੀਤ ਜਾ ਰਹੀ ਹੈ।
جسمیت جا رہی ہے۔

All the boys are studying.
ਸਾਰੇ ਮੁੰਡੇ ਪੜ੍ਹ ਰਹੇ ਹਾਂ।
سارے منڈے پڑھ رہے ہاں۔

It's super easy to conjugate the verbs in this tense. Just remove the ending from the infinitive -ਨਾ/-ਣਾ and add the suitable "continuity indicator" (equivalent to -ing of English) + the suitable conjugated form of the verb "to be".

This continuity indicator is ਰਿਹਾ (m) and ਰਹੀ (f) for singular pronouns and ਰਹੇ (m) and ਰਹੀਆਂ (f) for plural ones.

ਕਰਨਾ کرنا to do

ਪੜ੍ਹਨਾ پڑھنا to read/study

I am studying.                                   ਮੈਂ ਪੜ੍ਹ ਰਿਹਾ/ਰਹੀ ਹਾਂ।
                                                        میں پڑھ رہا/رہی ہاں۔

You are studying.                               ਤੂੰ ਪੜ੍ਹ ਰਿਹਾ/ਰਹੀ ਹੈਂ।

                                                        توں پڑھ رہا/رہی ہیں۔

He/She/It is studying.                       ਉਹ ਪੜ੍ਹ ਰਿਹਾ/ਰਹੀ ਹੈ।

                                                         اوہ پڑھ رہا/رہی ہے۔

We are studying.                          ਅਸੀਂ ਪੜ੍ਹ ਰਹੇ/ਰਹੀਆਂ ਹਾਂ।

                                                   اسیں پڑھ رہے/رہیاں ہاں۔

You are studying.                       ਤੁਸੀਂ ਪੜ੍ਹ ਰਹੇ/ਰਹੀਆਂ ਹੋ/ਹੋਂ।

                                               تسیں پڑھ رہے/رہیاں ہو/ہوں۔

They are studying.                       ਉਹ ਪੜ੍ਹ ਰਹੇ/ਰਹੀਆਂ ਹਨ।
                                                       اوہ پڑھ رہے/رہیاں ہن۔

The much common "going to" construction used for expressing intention is conjugated the same way in Punjabi with the verb ਜਾਣਾ (to go). Here are a few examples.

I am going to eat.

ਮੈਂ ਖਾਣ ਜਾ ਰਿਹਾ ਹਾਂ।
میں کھان جا رہا ہاں۔

We are going to speak.

ਅਸੀਂ ਬੋਲਣ ਜਾ ਰਹੇ ਹਾਂ।
اسیں بولن جا رہے ہاں۔

Take care that it's the "to go" verb which is conjugated while the other verb (to eat, to talk etc.) remains in infinitive form minus the terminal "ਕੰਨਾ/Kanna" (ਾ). So "to eat/ਖਾਣਾ" becomes ਖਾਣ, "to talk/ਬੋਲਣਾ" becomes "ਬੋਲਣ" and so on. 

ਸਧਾਰਨ ਵਰਤਮਾਨ ਕਾਲ سدھارن ورتمان کال Present indefinite tense

I would like to start the study of tenses with the easiest of them all: the present indefinite or simple present tense. Here are few examples.

I go.
ਮੈਂ ਜਾਂਦਾ ਹਾਂ। / میں جاندا ہاں۔

We dance.
ਅਸੀਂ ਨੱਚਦੇ ਹਾਂ। / اسیں نچدے ہاں۔

He speaks.
ਉਹ ਬੋਲਦਾ ਹੈ। / اوہ بولدا ہے۔

Now the way to conjugate them is to remove the ending -ਨਾ/ਣਾ and add the suitable endings plus the conjugated form of the verb "to be" (ਹੋਣਾ/ہونا) as given in the previous post.

The endings for the plural masculine pronouns is -ਦੇ and for plural feminine it's -ਦੀਆਂ while for masculine singulars, it's -ਦਾ and for feminine singulars, it's -ਦੀ।

Let's take example of two verbs: ਕਰਨਾ/کرنا (to do) and ਬੋਲਣਾ/بولنا (to speak). It should be noted that the case of gender would not be explicitly distinguished in the future. In ਕਰਨਾ I have shown each gender differently but like in ਬੋਲਣਾ, I would assume that the student knows how to change the gender i.e.  ਦਾ to ਦੇ and ਦੀ to ਦੀਆਂ।

ਕਰਨਾ/کرنا (to do)

ਬੋਲਣਾ/بولنا (to speak)

I speak.                                   ਮੈਂ ਬੋਲਦਾ/ਬੋਲਦੀ ਹਾਂ।
                                                میں بولدا/بولدی ہاں

You speak.                               ਤੂੰ ਬੋਲਦਾ/ਬੋਲਦੀ ਹੈਂ।

                                                توں بولدا/بولدی ہیں۔

He/She/It speaks.                  ਉਹ ਬੋਲਦਾ/ਬੋਲਦੀ ਹੈ।

                                                اوہ بولدا/بولدی ہے۔

We speak.                        ਅਸੀਂ ਬੋਲਦੇ/ਬੋਲਦੀਆਂ ਹਾਂ।

                                            اسیں بولدے/بولدیاں ہاں۔

You speak.                     ਤੁਸੀਂ ਬੋਲਦੇ/ਬੋਲਦੀਆਂ ਹੋ/ਹੋਂ।

                                      تسیں بولدے/بولدیاں ہو/ہوں۔

They speak.                     ਉਹ ਬੋਲਦੇ/ਬੋਲਦੀਆਂ ਹਨ।
                                              اوہ بولدے/بولدیاں ہن۔

For plural pronouns (ਅਸੀਂ, ਤੁਸੀਂ, ਉਹ), if the concerned group has both male and female members, the conjugation is done as you'd do it for the all masculine group!

* Please note that the ending for "to be" verb which is added to the feminine plural second-person pronoun ਤੁਸੀਂ is ਹੋਂ and not ਹੋ।

ਅੱਜ ਦੀ ਕਿਰਿਆ اج دی کریا Verb of the day

ਕਰਨਾ کرنا to do

"ਕਰਨਾ" ਪੰਜਾਬੀ ਦੀ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਧ ਵਰਤੀ ਜਾਣ ਵਾਲ਼ੀਆਂ ਕਿਰਿਆਵਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਇੱਕ ਹੈ। ਇਹਦਾ ਮੇਲ ਸਧਾਰਨ ਵਰਤਮਾਨ ਕਾਲ ਵਿਚ ਹੇਠ ਲਿਖੇ ਤਰੀਕੇ ਨਾਲ਼ ਕੀਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ:

"ਕਰਨਾ/کرنا" is one of the most used Punjabi verbs. It is conjugated in the simple present tense as follows:

I do 

ਮੈਂ ਕਰਦਾ ਹਾਂ/میں کردا ہاں (m) or

ਮੈਂ ਕਰਦੀ ਹਾਂ/میں کردی ہاں (f)

You (inf.) do

ਤੂੰ ਕਰਦਾ ਹੈਂ/توں کردا ہیں (m) or
ਤੂੰ ਕਰਦੀ ਹੈਂ/توں کردی ہیں (f)

He/she/it does

ਉਹ ਕਰਦਾ ਹੈ/اوہ کردا ہے (m) or
ਉਹ ਕਰਦੀ ਹੈ/اوہ کردی ہے (f)

We do

ਅਸੀਂ ਕਰਦੇ ਹਾਂ/اسیں کردے ہاں (m) or
ਅਸੀਂ ਕਰਦੀਆਂ ਹਾਂ/اسیں کردیاں ہاں (f)

You do

ਤੁਸੀਂ ਕਰਦੇ ਹੋ/تسیں کردے ہو (m) or
ਤੁਸੀਂ ਕਰਦੀਆਂ ਹੋਂ/تسیں کردیاں ہوں (f)

They do

ਉਹ ਕਰਦੇ ਹਨ/اوہ کردے ہن (m) or
ਉਹ ਕਰਦੀਆਂ ਹਨ/اوہ کردیاں ہن (f)

ਲਿੰਗ لنگ Gender

Punjabi nouns always have gender associated with them. So they must be either masculine or feminine. Though some patterns can be identified, guessing them is not always an easy task. So purse (ਬਟੂਆ/بٹوآ), water (ਪਾਣੀ/پانی), mountain (ਪਹਾੜ/پہاڑ), sea (ਸਮੁੰਦਰ/سمندر) are used in masculine gender while air (ਹਵਾ), car (ਗੱਡੀ/گڈی), night (ਰਾਤ/رات), hill (ਪਹਾੜੀ/پہاڑی) etc. in the feminine gender.

Though you need not worry about the definite article in Punjabi like the 'le' or 'la' in French, still all the adjectives and verbs have to be in agreement with the gender (and the number too!). Though assignment of gender to inanimate objects is arbitrary, some patterns can be identified albeit with exceptions. One such pattern is the endings of the nouns i.e. ਾ (ਆ) for masculine nouns and  ੀ (ਈ) for feminine ones. Also sometimes larger/bigger parts are termed masculine while their smaller counterparts as feminine by just changing the ending. Even the adjectives are made to agree with the noun in this respect. Examples are:

ਪੁਲਿੰਗ/پلنگ (Masculine)                ਇਸਤਰੀ-ਲਿੰਗ/استری-لنگ (Feminine)

• ਨਾਂਵ /نانوَ Nouns

ਪਹਾੜ/پہاڑ (mountain)                        ਪਹਾੜੀ/پہاڑی (hill)

ਰੱਸਾ/رسا (a large/thicker rope)          ਰੱਸੀ/رسی (a smaller/weaker rope)

ਦਾਦਾ/دادا (paternal grandfather)        ਦਾਦੀ/دادی (paternal grandmother)

• ਵਿਸ਼ੇਸ਼ਣ /وشیشن Adjectives

ਚੌੜਾ/چوڑا (broad)                             ਚੌੜੀ/چوڑی

ਕਾਲ਼ਾ/کالا (thin)                                 ਕਾਲ਼ੀ/کالی

ਛੋਟਾ/چھوٹا (small)                              ਛੋਟੀ/چھوٹی

• ਕਿਰਿਆਵਾਂ /کریاواں Verbs

ਉਹ ਚਾਹੁੰਦਾ ਹੈ।                                  ਉਹ ਚਾਹੁੰਦੀ ਹੈ।

اوہ چاہندا ہے۔                                    اوہ چاہندی ہے۔                                       

He wants.                                       She wants.

ਕੀ ਮੈਂ ਕਰ ਸਕਦਾ ਹਾਂ?                           ਕੀ ਮੈਂ ਕਰ ਸਕਦੀ ਹਾਂ?
کی میں کر سکدی ہاں؟                              کی میں کر سکدا ہاں؟

Can I (male speaker) do it?            Can I (female speaker) do it?

'ਹੋਣਾ' ਦਾ ਵਰਤਮਾਨ ਰੂਪ ہونا' دا ورتمان روپ' Present form of 'to be'

"ਹੋਣਾ" ਪੰਜਾਬੀ ਦੀ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਧ ਵਰਤੀ ਜਾਣ ਵਾਲ਼ੀਆਂ ਅਤੇ ਬੇਕਾਇਦਾ (irregular) ਕਿਰਿਆਵਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਇੱਕ ਹੈ। ਇਹਦਾ ਮੇਲ ਵਰਤਮਾਨ ਕਾਲ ਵਿਚ ਹੇਠ ਲਿਖੇ ਤਰੀਕੇ ਨਾਲ਼ ਕੀਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ:

"ਹੋਣਾ" is one of the most used and most irregular Punjabi verbs. It is conjugated in the present tense as follows:

• I am - ਮੈਂ ਹਾਂ/میں ہاں
• You* are - ਤੂੰ ਹੈਂ/توں ہیں
• He/she/it is - ਉਹ ਹੈ/اوہ ہے
• We are - ਅਸੀਂ ਹਾਂ/اسیں ہاں
• You* are - ਤੁਸੀਂ ਹੋ/تسیں ہو
• They are - ਉਹ ਹਨ/اوہ ہن

*ਪੰਜਾਬੀ ਵਿਚ ਸੰਬੋਧਤ ਮਨੁੱਖ ਲਈ ਦੋ ਕਿਸਮ ਦੇ ਸ਼ਬਦ ਹਨ: ਤੂੰ ਅਤੇ ਤੁਸੀਂ। "ਤੂੰ" ਗ਼ੈਰ-ਰਸਮੀ/ਸਾਦੀ ਵਰਤੋਂ ਲਈ ਅਤੇ ਤੁਸੀਂ ਰਸਮੀ/ਰਿਵਾਜੀ ਵਰਤੋਂ ਜਾਂ ਬਹੁਵਚਨ ਲਈ।

ਸੋ ਕਿਸੇ ਦੋਸਤ ਜਾਂ ਛੋਟੇ ਬੱਚੇ ਲਈ ਤੂੰ ਵਰਤਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਜਦਕਿ ਉਚੇਚੇ ਰੁਤਬੇ ਵਾਲ਼ੇ ਜਾਂ ਉਮਰੋਂ ਵੱਡੇ ਲੋਕਾਂ ਲਈ ਤੁਸੀਂ।

*Punjabi has two types of second person pronouns: ਤੂੰ ਅਤੇ ਤੁਸੀਂ, the former for informal use and the latter for formal or plural usage.

So a close friend would be called upon as ਤੂੰ whereas people elder/superior to oneself is addressed as ਤੁਸੀਂ।

ਪੰਜਾਬੀ ਕਿਰਿਆਵਾਂ پنجابی کریاواں Punjabi verbs

ਮੈਂ ਹੁਣ ਗੱਲ ਕਰਾਂਗਾ ਪੰਜਾਬੀ ਕਿਰਿਆਵਾਂ ਦੀ। ਪੰਜਾਬੀ ਵਿਚ ਕਿਰਿਆਵਾਂ ਆਪਣੇ ਅਕਾਲਕ (infinitive) ਰੂਪ ਵਿਚ ਹੇਠ ਲਿਖੇ ਦੋ ਤਰ੍ਹਾਂ ਨਾਲ਼ ਹੋ ਸਕਦੀਆਂ ਹਨ:

੧. ਅੰਤ ਵਿਚ -ਨਾ;

    ਮਿਸਾਲ ਵਜੋਂ ਕਰਨਾ (to do), ਮਰਨਾ (to die), ਸੁਧਰਨਾ (to improve), ਫੜ੍ਹਨਾ (to catch), ਜਾਣਨਾ (to know) ਆਦਿ।
    ਇਹਨਾਂ ਕਿਰਿਆਵਾਂ ਦੀ ਪਛਾਣ ਇਹ ਹੈ ਕਿ ਇਹਨਾਂ ਵਿਚ -ਨਾ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਵਾਲ਼ੀ ਵਿਅੰਜਨ ਧੁਨੀ 'ਰ', 'ੜ' ਜਾਂ ' ਣ' ਹੁੰਦੀ ਹੈ।

੨. ਅੰਤ ਵਿਚ -ਣਾ;

    ਮਿਸਾਲ ਵਜੋਂ ਵੇਖਣਾ (to see), ਲੈਣਾ (to take), ਕਹਿਣਾ (to say), ਸਹਿਣਾ (to bear), ਬਹਿਣਾ (to sit) ਆਦਿ।

ਹੁਣ ਤੋਂ ਮੈਂ ਹਰ ਰੋਜ਼ ਸਬੰਧਤ ਕਿਰਿਆ ਰੂਪ ਸਮੇਤ ਇਕ ਕਿਰਿਆ ਪੋਸਟ ਕਰਿਆ ਕਰਾਂਗਾ।

Now let's talk about Punjabi verbs. In their infinitive forms, these verbs have one of the following endings:

1. -ਨਾ;

    e.g. ਕਰਨਾ (to do), ਮਰਨਾ (to die), ਸੁਧਰਨਾ (to improve), ਫੜ੍ਹਨਾ (to catch), ਜਾਣਨਾ (to know).
    These verbs have their penultimate consonant sound as 'ਰ','ੜ' or 'ਣ'.

2. -ਣਾ;

    e.g. ਵੇਖਣਾ (to see), ਲੈਣਾ (to take), ਕਹਿਣਾ (to say), ਸਹਿਣਾ (to bear), ਬਹਿਣਾ (to sit).

I'll start posting a verb of the day from now onward and its related conjugations.

ਪੰਜਾਬੀ ਨਾਲ਼ ਜਾਣ-ਪਛਾਣ پنجابی نال جان-پچھان Introduction to Punjabi

ਜੇਕਰ ਤੁਸੀਂ ਇਹ ਸੋਚ ਰਹੇ ਹੋ ਕਿ ਪੰਜਾਬੀ ਦਾ ਮੂਲ ਸਰੋਤ ਕੀ ਹੈ ਅਤੇ ਇਹਦਾ ਬਾਕੀ ਬੋਲੀਆਂ ਨਾਲ਼ ਕੀ ਸਬੰਧ ਹੈ ਤਾਂ ਮੈਂ ਕੁਝ ਮੁਢਲੀ ਜਾਣਕਾਰੀ ਦੇ ਰਿਹਾ ਹਾਂ।

ਪੰਜਾਬੀ ਇਕ ਹਿੰਦ-ਆਰਿਆਈ (ਇੰਡੋ-ਆਰੀਅਨ) ਬੋਲੀ ਹੈ। ਇਹਦਾ ਸਰੋਤ ਸ਼ੌਰਸੈਨੀ ਭਾਸ਼ਾ ਨੂੰ ਮੰਨਿਆ ਗਿਆ ਹੈ ਜੋ ਮੱਧਕਾਲੀ ਉੱਤਰ ਭਾਰਤ ਦੀ ਪ੍ਰਮੁੱਖ ਬੋਲੀ ਸੀ। ਇਹ ਲਗਭਗ ੧੨ਵੀਂ ਸਦੀ ਵਿਚ ਇਕ ਅਜ਼ਾਦ ਬੋਲੀ ਵਜੋਂ ਉਭਰ ਕੇ ਆਈ ਅਤੇ ਆਮ ਤੌਰ 'ਤੇ ਬਾਬਾ ਫ਼ਰੀਦ ਜੀ ਨੂੰ ਪੰਜਾਬੀ ਜ਼ਬਾਨ ਦਾ ਸਭ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾ ਕਵੀ ਮੰਨਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਇਹਦੇ ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਗੁਣ ਇਹਨੂੰ ਬਾਕੀ ਹਿੰਦ-ਆਰਿਆਈ ਬੋਲੀਆਂ ਤੋਂ ਨਿਖੇੜਦੇ ਹਨ, ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਸ਼ਬਦ ਸੁਰ/ਤਰਜ਼ (ਟੋਨ)।

ਲਿਖਣ ਵਾਸਤੇ ਇਸ ਜ਼ਬਾਨ ਦੀਆਂ ਦੋ ਪ੍ਰਮੁੱਖ ਲਿਪੀਆਂ ਹਨ: ਗੁਰਮੁਖੀ ਅਤੇ ਸ਼ਾਹਮੁਖੀ ਜੋ ਲੜੀਵਾਰ ਚੜ੍ਹਦੇ (ਭਾਰਤੀ) ਅਤੇ ਲਹਿੰਦੇ (ਪਾਕਿਸਤਾਨੀ) ਪੰਜਾਬ ਵਿਚ ਵਰਤੀਆਂ ਜਾਂਦੀਆਂ ਹਨ।

੨੦੧੦ ਦੇ ਇਕ ਅੰਦਾਜ਼ੇ ਮੁਤਾਬਕ ਇਹਨੂੰ ਮਾਂ-ਬੋਲੀ ਵਜੋਂ ਬੋਲਣ ਵਾਲਿਆਂ ਦੀ ਗਿਣਤੀ ਲਗਭਗ ੧੦ ਕਰੋੜ ਹੈ ਜਿਸ ਕਰਕੇ ਇਹ ਦੁਨੀਆਂ ਦੀ ਨੌਵੀਂ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਧ ਬੋਲੀ ਜਾਣ ਵਾਲ਼ੀ ਜ਼ਬਾਨ ਹੈ। ਇਹ ਕੈਨੇਡਾ ਅਤੇ ਸੰਯੁਕਤ ਬਾਦਸ਼ਾਹੀ ਵਿਚ ਵੀ ਤੀਜੀ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਧ ਪ੍ਰਚੱਲਤ ਬੋਲੀ ਹੈ।

ਸੋ ਵਸਦੀ ਰਹੇ ਮੇਰੀ ਪੰਜਾਬੀ...

جیکر تسیں ایہہ سوچ رہے ہو کی پنجابی دا مول سروت کی ہے اتے ایہدا باقی بولیاں نال کی سبندھ ہے تاں میں کجھ مڈھلی جانکاری دے رہا ہاں۔

پنجابی اک ہند-آریائی (انڈو-آریئن) بولی ہے۔ ایہدا سروت شورسینی بھاشا نوں منیا گیا ہے جو مدھکالی اتر بھارت دی پرمکھ بولی سی۔ ایہہ لگبھگ 12ویں صدی وچ اک آزاد بولی وجوں ابھر کے آئی اتے عامَ طور 'تے بابا فرید جی نوں پنجابی زبان دا سبھ توں پہلا کوی منیا جاندا ہے۔ ایہدے بہت سارے گن ایہنوں باقی ہند-آریائی بولیاں توں نکھیڑدے ہن، جویں کہ شبد سر/طرز (ٹون)۔

لکھن واسطے اس زبان دیاں دو پرمکھ لپیاں ہن: گورمکھی اتے شاہمکھی جو لڑیوار چڑھدے (بھارتی) اتے لیہندے (پاکستانی) پنجاب وچ ورتیاں جاندیاں ہن۔

2010 دے اک اندازے مطابق ایہنوں ماں-بولی وجوں بولن والیاں دی گنتی لگبھگ 10 کروڑ ہے جس کرکے ایہہ دنیاں دی نوویں سبھ توں ودھ بولی جان والی زبان ہے۔ ایہہ کینیڈا اتے سنیوکت بادشاہی وچ وی تیجی سبھ توں ودھ پرچلت بولی ہے۔

...سو وسدی رہے میری پنجابی

If you've ever wondered where Punjabi came from and how it fits in with other languages, here is some basic information.

Punjabi is an Indo-Aryan language which is the descendant of the Shauraseni language which was the chief language of medieval northern India. It emerged as an independent language in the 12th century. Baba Farid is generally recognized as the first major poet of the Punjabi language. There are many features that distinguish it from other languages in Indo-Aryan group, e.g. the concept of tones in Punjabi.

It is usually written in two scripts: Gurmukhi and Shahmukhi which are employed in India and Pakistan respectively.

It is spoken by about 102 million native speakers making it the 9th most spoken language in the world as per a 2010 source. It is also the third most spoken language in Canada and United Kingdom.

So long live my Punjabi...

ਸਫ਼ਰ ਦੀ ਸ਼ੁਰੂਆਤ سفر دی شروعات The journey starts

ਕੀ ਮੈਨੂੰ ਇਹ ਬਲੌਗ ਲਿਖਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ? ਕੀ ਮੇਰੇ ਕੋਲ ਇੰਨਾ ਵਕਤ ਹੈ? ਕੀ ਮੈਂ ਇਹ ਕਾਰਜ ਕਰਨ ਦੇ ਲਾਇਕ ਹਾਂ? ਕੁਝ ਅਜਿਹੇ ਹੀ ਸੁਆਲ ਉੱਠ ਰਹੇ ਹਨ ਦਿਲੋ-ਦਿਮਾਗ਼ ਵਿਚ!

ਆਖ਼ਰ ਕਿਉਂ? ਕੀ ਲੋੜ ਹੈ? ਸਰਦਾ ਨਹੀਂ ਪਿਆ?...

ਬੱਸ ਫੇਰ ਇਕ ਪੌਣ ਆ ਵਗਦੀ ਹੈ ਪੰਜਾਬ ਵੱਲੋਂ, ਮਾਂ ਦੇ ਲਾਡ-ਪਿਆਰ ਦੀ, ਪੰਜਾਬੀ ਮਾਂ-ਬੋਲੀ ਦੇ ਨਿੱਘ ਦੀ! ਤੇ ਮਨ ਕੁਰਲਾ ਉਠਦਾ ਹੈ ਕਿ ਪੰਜਾਬੀ ਕਿਉਂ ਨਹੀਂ? ਸੋ ਮੈਂ ਸ਼ੁਰੂਆਤ ਕਰਨ ਜਾ ਰਿਹਾ ਹਾਂ ਇਸ ਸਫ਼ਰ ਦੀ...ਜਿਸ ਵਿਚ ਮੈਂ ਪੰਜਾਬੀ ਨੂੰ ਸਿੱਖਣ ਦੇ ਤਰੀਕੇ ਦੱਸਾਂਗਾ, ਖ਼ਾਸ ਕਰਕੇ ਕਿਰਿਆਵਾਂ ਨੂੰ ਜੋੜਨ ਦੇ।

ਉਮੀਦ ਹੈ ਕੀ ਆਪਾਂ ਇੱਕ ਦੂਜੇ ਤੋਂ ਬਹੁਤ ਕੁਝ ਨਵਾਂ ਸਿੱਖਾਂਗੇ!

ਅਗਲੀ ਪੌਣ ਦੀ ਉਡੀਕ ਵਿਚ...

کی مینوں ایہہ بلوگ لکھنا چاہیدا ہے؟ کی میرے کول انا وقت ہے؟ کی میں ایہہ کارج کرن دے لایق ہاں؟ کجھ اجیہے ہی سوال ! اٹھ رہے ہن دلو-دماغ وچ

آخر کیوں؟ کی لوڑ ہے؟ سردا نہیں پیا؟

بسّ پھیر اک پون آ وگدی ہے پنجاب ولوں، ماں دے لاڈ-پیار دی، پنجابی ماں-بولی دے نگھّ دی! تے من کرلا اٹھدا ہے کہ پنجابی کیوں نہیں؟ سو میں شروعات کرن جا رہا ہاں اس سفر دی...جس وچ میں پنجابی نوں سکھن دے طریقے دسانگا، خاص کرکے کریاواں نوں جوڑن دے۔

امید ہے کی آپاں اک دوجے توں بہت کجھ نواں سکھانگے

اگلی پون دی اڈیک وچ

Should I blog about this? Do I have that much time? Am I suited for this job? Well, these are some of the queries surfacing right now in my thinking box!

Why this? What's the need? Is it really necessary?...

But then a cold "easterly" blows from the Punjab filled with the mother's love, the mother Punjabi's warmth! And the soul cries out that why not Punjabi? So here I commence this journey...where I hope to provide some techniques helpful in learning Punjabi especially the verb conjugation.

Hope we'll learn so much from each other!

Waiting for the next zephyr...